Operation Husky: Sicilya'nın İşgali
Müttefiklerin 1943 yılında Sicilya'yı işgali ilerleyen yıllarda kolay bir olay askeri harekât olarak görülmüştür. Fakat gerçekte müttefiklerin Avrupa anakarasına ilk girişi birçok belirsizliği bünyesinde barındıran tehlikeli bir ilerleyiş olarak görülüyordu. Ancak gerçekleştirilen harekât sonrası elde edilen Başarılı sonuç, uzun süredir saklı kalmış bir dizi gizli unsura çok şey borçluydu. Bu unsurlardan ilki, Hitler ve Mussolini'nin Afrika'daki "itibarı kurtarmaya" ilişkin müşterek çabalarındaki düşüncesizlikti. İkinci unsur, Mussolini'nin Alman müttefiklerini kıskanmaktan doğan bir korku ve onların İtalyan topraklarının savunmasında öncülük etmelerine razı olmasındaki isteksizliğiydi. Üçüncü unsur ise Hitler'in, Sicilya'nın Müttefiklerin gerçek hedefi olmadığı inancıydı ki Mussolini bunun tam tersini düşünüyordu. İki müttefikin birbirine olan güvensizliği ve düşünce farklılıklarından dolayı müttefik orduları Sicilya Adasının işgali ve daha sonrasında İtalyan anakarasında ilerlemelerini sağlamıştı. Bu başarının bir kısmı ise İngilizler tarafından yürütülen (Operation Mincemeat) aldatma planında "gizlice yer alan" kurnaz bir hileye borçluydu.
Yukarıda saydığımız unsurlardan ilki çok önemliydi. Çünkü İngiliz deniz gücünün nüfuz alanına girecek deniz aşırı bir sefere girişmekten daima korkmuş olan Hitler ve Alman Genelkurmayı'nın Erwin Rommel'e zaferlerini idame ettirmesi için yeterli kuvvet göndermekten kaçınması ve bunun sonucu olarak Afrika'ya kendilerinin Avrupa'yı savunma imkânını heba edecek kadar fazla birlik sevk etmesi, bütün savaşın en garip cilvelerinden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Erwin Rommel |
Ayrıca tuhaftır ki Almanlar, bu ölümcül büyük hataya, Kasım ayında Fransız Kuzey Afrikası'nın İngiliz-Amerikan kuvvetlerince işgal edilmesinde gafil avlandıktan sonra Eisenhower'ın Tunus'a ilk harekâtını durdurmada kendilerinin gösterdikleri beklenmedik başarıyla sürüklenmişlerdi. Müttefik öncü birlikleri Cezayir'den Doğu istikametinde oldukça temkinli bir şekilde ilerlerken, Almanlar, Müttefiklerin Tunus şehri ve Bizerte limanlarını erkenden ele geçirmelerini önlemek umuduyla Akdeniz'e havadan birlikler nakletmeye başlayarak bu tehdide çok hızlı bir şekilde cevap vermişlerdi. Almanlar bu sayede düşmanın yaklaşma istikametlerini tutmakta ve uzun süreli bir hareketsizliğe yol açmakta başarılı olmuştu.
George S. Patton Kuzey Afrika'da |
Dolayısıyla, bu engelleyici harekâtın başarısı Hitler ve Mussolini'yi Tunus'ta süresiz olarak tutunabileceklerine ilişkin cesaretlendirmişti. Bu beklentiden dolayı Eisenhower'ın komutasında artan kuvvetleriyle boy ölçüşecek büyüklükte takviye birlikleri sevk etmeye karar verdiler. İlerleyen dönemde Hitler ve Mussolini sevk ettikleri bu büyük kuvvetin herhangi bir ricat durumunda rahat şekilde geri çekilemeyeceğini acı şekilde anladılar. Çünkü birliklerin konumlandığı bölge hem dardı hem de ricat edecekleri alan azdı ve arkalarında da deniz bulunuyordu. Aynı zamanda, Müttefiklerin üstün deniz ve hava gücü Sicilya ve Tunus arasındaki boğazlarda Alman ve İtalyanların ulaşım ve lojistik tesislerini tehdit edebilecek bir hâkimiyet tesis etmeye başladıklarından, bölgede bulunan herhangi bir birliği geri çekmenin ya da bu birliğin koruduğu alanda tutunmasının zorlukları bir kat daha artmıştı.
Tunus'ta konumlanmış olan Alman-İtalyan
köprübaşı, Müttefikleri kış boyunca uzakta tutmuş ve Rommel'in ordusunun
El-Alameyn'den 3.200 kilometrelik
geri çekilmesinden arta kalan birlikler için sığınak olmuştu. Buna rağmen
Müttefiklerin Tunus'u ele geçirmedeki ilk başarısızlıkları uzun vadede muazzam
bir şekilde yararlarına oldu. Zira Hitler ve Mussolini, Alman ve İtalyan
birliklerini kaçırmak için hala zaman ve fırsat varken, bu birliklerin
tahliyelerine ilişkin komutanlarının uyarılarını dinlemeyecek ve birliklerin
mevzilerinde kalması emrini vereceklerdi.
Rommel, 10 Mart 1943'te, Hitler'i geri çekilmenin gerekliliğine ikna
amacıyla, Hitler'in Doğu Prusya'daki karargâhına uçtu. Rommel'in günlük vukuat
kayıtları bunun ne kadar beyhude bir çaba olduğunu bir kez daha bize gösterir:
"Elimden geldiğince kuvvetle Afrika birliklerimizin Güney Avrupa
kanadımızı savunmalarını mümkün kılmak için İtalya'da yeniden donatılmaları
gerektiğinin altını çizdim. Ve hatta -normal olarak yapmakta çok isteksiz
olduğum bir şey- bu birliklerle Güney Avrupa'daki her müttefik işgalini
püskürteceğimin garantisini verecek kadar ileri gittim. Ne var ki hiç umut
yoktu…"
Müttefik orduları düşmanı kat’i bir yenilgiye uğratmak için köprübaşına doğru yaklaştıkça Mihver devletlere bağlı birlikler içerisinde moral çöküntüsü yaşanmaya başlamıştı. Şayet bu birliklerin geri çekilmelerine izin verilmiş olsaydı, asker ile malzemelerin indirme, bindirme ve İtalyan anakarasına ulaştırma faaliyetlerini perdelemeye yardımcı olacak Nisan'daki kesintisiz sisli dönem karşılarında bir fırsat olarak duruyordu. Ancak Hitler’in aldığı karar sonucu birlikler bu fırsattan yararlanamamış ve düşmanı mevzilerinde oturup beklemek zorunda kalmıştı. Bu duruma karşın Mihver Birlikleri, Müttefiklerin 20 Nisan ve 22 Nisan 1943'de savunmalarını yarmak için giriştikleri ilk saldırıyı durdurmayı başarmıştı. Fakat cepheleri 6 Mayıs 1943'te, gerçekleşen bir sonraki büyük taarruz ile yarıldı ve cephe hattı hızla çökmeye başladı. Müttefiklerin cepheyi yarmasını müteakip meydana gelen dağılmanın bir başka nedeni ise büyük ölçüde köprübaşının çok dar olması ve savunmada olan birliklerin arkalarında bulunan denizin düşman tarafından kontrol edildiğini bilmelerinden ileri geliyordu.
Tunus'ta bulunan Mihfer Devletlerine ait
birlikler; çoğu Rommel'in savaş görmüş askerleri ve İtalyan ordusunun seçkin
birliklerinin dâhil olduğu 8 Tümen’den
oluşuyordu. Bu birliklerin müttefikler tarafından bertaraf edilmesi, İtalyan Adaları
ve İtalyan Anakarasını neredeyse savunmadan yoksun bırakmıştı. Bu kuvvetler
kaybedilmeden önce İtalyanlar için düşmanlarından gelecek saldırılara karşı güçlü
bir savunma unsuru oluşturmuş ve müttefiklerin işgaline caydırıcı bir güç
konumundaydı. Kısaca bu birlikler yok edilmemiş olsaydı müttefik komuta heyeti
İtalyan adaları veya anakarasına yapılacak herhangi bir saldırıyı iki kere
düşünmek zorunda kalacaktı.
Generalfeldmareşal Albert Kesselring |
Ancak İtalyan ordusuna vurulan bu ağır darbe neticesinde; Müttefik yüksek komuta heyeti, Ocak ayında Sicilya'ya çıkarma yapmanın müteakip adım olması gerektiğine karar vermişti. İşte o zaman Güney İtalya'daki birliklerin komutanı olan Generalfeldmareşal Albert Kesselring'in Kurmay Başkanı General Siegfried Westphal'in gösterdiği diğer kanıta geliyoruz. Afrika’da kaybedilen savaş sonucunda, İtalya'nın seyyar mekanize kuvvetleri kalmadığından, ülkenin askeri liderleri Almanlardan panzer modeli ile donatılmış Tümenlerden meydana gelen güçlü bir takviye temin etmeleri için ricada bulundular. O anda Hitler bu acil ihtiyacı karşılamak için Mussolini'ye özel mesaj göndererek beş tümen teklif etti. Fakat Mussolini, Mareşal Kesselring ile fikir telakkisinde bulunmadan Hitler'e sadece 3 Tümen istediğini iletti. Bunun anlamı hâlihazırdaki imkânlarla Afrika'ya nakledilmekte olan acemi birliklerden teşkil edilen iki tümenin dışında sadece yeni bir tümen demekti. Hatta Mussolini, ilettiği bu mesajda daha başka Alman birliği gönderilmesi gerekmediğine ilişkin arzusunu dile getirmişti.
Mussolini'nin, Mayıs ortasında
Almanlardan gelen bu teklifi ‘’kısmi’’ olarak kabul etmesinin
altında gurur ve korku karışımı bir duygu söz konusuydu. Çünkü Mussolini karakter
yapısı olarak Dünya’nın ve kendi halkının, Alman yardımına muhtaç olduğunu
görmesine katlanamıyordu. Konuyla ilgili General Westphal'in işaret ettiği
gibi:
"Mussolini, İtalya'nın İtalyanlar tarafından savunulmasını istiyor ve
gözlerini kuvvetlerinin dehşet içindeki durumunun böyle bir fikri bütünüyle
uygulanamaz kıldığı gerçeğine kapatıyordu."
General Siegfried Westphal |
Mussolini'nin Alman yardımına karşı durmasının bir diğer gerekçesi ise Almanların İtalya'da hâkim bir mevki edinmelerine izin vermek istememesiydi. Kendisi müttefikleri ülke toprakları dışında tutmak istediği kadar Almanları da dışarıda tutmaya can atıyordu.
İtalyan ordusunun yeni Kara Kuvvetleri
Kurmay Başkanı olan General Mario Roatta (daha
önce Sicilya'da komutandı) sonunda Mussolini'yi İtalya'nın ve ileri karakollar
olan Adalarının başarılı şekilde savunulabilmesi için büyük çapta Alman takviye
birliklerinin elzem olduğuna ikna etti. O nedenle Mussolini taktik
kontrollerinin İtalyan komutanlarına verilmeleri koşuluyla ilave Alman Tümenlerinin
gelmesini kabul etti.
General Mario Roatta |
Aynı dönemde İtalya’nın Sicilya garnizonu sadece dört Sahra Tümeni ve altı adet yetersiz teçhizatla donatılmış ve düşük moralli sabit Kıyı Savunma Tümeni’nden oluşuyordu. Mihver birlikleri çöktüğünde Afrika'ya nakledilen Alman acemi birliklerinden (celp eratı) bir Tümen teşkil edilmiş ve 15. Mekanize Piyade Tümeni unvanı verilmişti. Fakat bu Tümen’in sadece bir Tank Birliği vardı. Benzer şekilde yeniden teşkil edilen "Hermann Göring" Panzer Tümeni Haziran sonuna doğru Sicilya'ya gönderildi. Fakat Mussolini bu iki Tümenin bir Kolordu kuruluşu altında, bir Alman komutanı emrine vermeyecekti. Bu iki Tümen, direkt olarak İtalyan Ordu Komutanı General Alfredo Guzzoni'nin emrine verildi ve adanın 240 kilometrelik çapı boyunca beş ayrı grup halinde seyyar ihtiyat birlikleri olarak yerleştirildiler. Kıdemli Alman irtibat subayı Korgeneral Fridolin von Senger'e acil kontrol hizmetlerini yürütebilmesi için küçük bir harekât personeli ve bir muhabere bölüğü tahsis edildi.
General Alfredo Guzzoni |
Korgeneral Fridolin von Senger |
Mussolini, daha fazla Alman yardımını kabul eder hale geldiğinde, Hitler bu yeni birliklerin gönderilmesi konusunda daha kuşkulu yaklaşımlar sergilemeye ve tehlikenin başka yönden geleceği konusunda bir görüşe meyletmeye başlamıştı. Diğer taraftan Hitler, İtalyanların Mussolini'yi devireceğinden ve barış yapacağından kuşkulanıyordu (bu çok geçmeden gerçekleşen olaylarla doğrulanan bir kuşkuydu) ve bu gerekçeye dayanarak, müttefikleri İtalyanlar çöktüğü ya da taraf değiştirdikleri takdirde kuşatılabilirler diye Alman Tümenlerini italya’nın Güneyi olan daha derinlere doğru sevk etmekte tereddüt ediyordu. Öte yandan Hitler, Mussolini, İtalyan Yüksek Komutanlığı ve Kesselring'in, müttefiklerin Afrika'dan yapacakları müteakip harekâtın Sicilya'ya bir sıçrama olacağına ilişkin görüşlerinde yanıldıklarını düşünmeye başladı. Ancak Hitler bu noktada yanılıyordu.
Hitler'in, müttefiklerin Avrupa'ya
girişlerini karşılamaktaki en büyük stratejik dezavantajı, Atlantik
Okyanusu'nda Fransa'nın Batı kıyısından Ege Denizi'nde Yunanistan'ın Doğu
kıyısına kadar uzanan muazzam deniz şeridiydi. Bu büyük hat boyunca Hitler'in
müttefiklerin nereden taarruz edeceğini tahmin etmesi çok zordu. Müttefiklerin
en büyük stratejik avantajı çok geniş hedef seçenekleri ve üstün deniz kuvveti
sayesinde düşmanın dikkatini başka yöne çekebilmeleriydi. Hitler,
İngiltere'den gelebilecek Manş ötesi bir harekâta daima hazırlıklı olmakla
birlikte, Kuzey Afrika'daki İngiliz-Amerikan ordularının İspanya ve Yunanistan
arasındaki Güney Cephesinde herhangi bir yere çıkarma yapabileceklerinden
korkmakta haklıydı.
Hitler, müttefiklerin Sicilya'dan
ziyade Sardinya Adası'na çıkarma
yapmalarının daha muhtemel olduğunu düşünüyordu. Sardinya Adası, Korsika Adası'na geçmek için daha kolay
bir atlama taşı imkânı verecekti ve bu adaların işgali Fransız ya da İtalyan
anakarasına sıçramak için yerinde bir atlama tahtasıydı. Aynı zamanda,
Yunanistan'a bir müttefik çıkarması bekleniyordu. Bu ihtimale karşı Hitler
ihtiyat birliklerinin geride tutulmuş olmasını arzu etmişti. Bu sayede herhangi
bir öngörülemez çıkartma durumunda bu ihtiyat birlikleri hızla ve kolaylıkla
çıkartma alanına sevk edilebilecekti.
Bu fikirler, İspanya'daki bir Nazi
ajanından, cesedi İspanya kıyısına vurmuş olan bir "ingiliz subayı" üzerinde bulunan belgelerin kopyalarının elde
edilmesiyle geliştirilmişti. Kimlik belgeleri ve şahsi yazışmaların dışında
cesedin üzerindeki belgeler General
Alexander'ın İmparatorluk Genel Karargâhı’nda yardımcısı olan General Archibald Nye tarafından
yazılmış özel bir mektubu ihtiva ediyordu. Gelecekteki harekâtlara ilişkin son
resmi telgraflar ve tamamlayıcı yorumlarından bahseden bu mektupta
müttefiklerin Sardinya ve Yunanistan'a çıkarma yapmaya niyetlendikleri, bu
arada da "aldatma planlarıyla" Sicilya'nın hedefleri olduğuna dair
düşmanı ikna etmeyi hedefledikleri yer alıyordu.
General Sir Archibald Nye |
Almanlar tarafından ele geçirilen Ceset ve mektup İngiliz İstihbarat Teşkilatı'nın bir kısmının tasarladığı ustaca aldatma planının bir parçasıydı. Bu aldatma planı, o kadar başarılı olmuştu ki Alman İstihbarat Teşkilatı'nda görevli yüksek kademe istihbaratçılar bile bu belgelerin gerçekliğine ikna olmuşlardı ve bu aldatma planı seneler sonra dahi ders olarak okutulacak nitelikte sonuçlar doğuracaktı. Her ne kadar İtalyan liderlerin ve Kesselring'in müttefiklerin sonraki hedefinin Sicilya olacağına ilişkin görüşlerini değiştirmemekle birlikte, bu değerli (sahte) belgeler Hitler'in üzerinde müttefiklerin bir sonraki adımı hakkında kuvvetli bir izlenim bırakmış gibi göründü.
Bu belgeler ışığında Hitler, 1. Panzer Tümeni, 3 Alman Piyade Tümeni ve İtalyan
11. Ordusu'nu desteklemek üzere Yunanistan'a gönderilmesini emretti. Aynı
zamanda yeni teşkil edilen 90. Mekanize
Piyade Tümeni, Sardinya'da bulunan dört İtalyan Tümeni’ni takviye etti.
Sardinya Adası'nın ilave takviyesi birkaç limanda bulunan iskelelerin birçoğunun
bombalanması nedeniyle meydana gelen ikmal zorluğu nedeniyle sekteye uğradı.
Hitler, Sardinya adasına bu takviye ile yetinmeyerek, müttefiklerin Sardinya
Adası'na yapacakları muhtemel çıkarma esnasında, hava indirme karşı taarruzunu
icra etmeye hazır vaziyetteki General Student komutasında bünyesinde 2 Paraşüt Tümeni bulunan 11. Hava Kolordusu'nu Fransa'nın
Güneyine intikal ettirdi.
Alman ve İtalyanlar olası müttefik
saldırılarına hazırlanırken; müttefiklerin Sicilya’yı işgali için yapılması
gereken planlama yavaş ilerliyordu. Aslında Sicilya'nın işgal edilmesi ile
ilgili karar ortak bir uzlaşma ile doğmuştu. Ancak işgal sonrası atılacak
adımlarla ilgili ortak bir kanaat ortaya konulamamıştı. İngiliz ve Amerikan
Silahlı Kuvvetler Komiteleri Ocak 1943'te,
Kazablanka'da toplandıklarında, ilk görüş ayrılıkları ortaya çıkmaya
başlamıştı. Amerikan Silahlı Kuvvetler Komitesi (Amiral King, General Marshall
ve General Arnold) Kuzey Afrika’nın Mihver birliklerinden temizlenir
temizlenmez, şaşırtma olarak kabul edilen Akdeniz Harekâtını sona erdirmek ve
doğrudan Almanya'yı hedef almak istiyorlardı. İngiliz Silahlı Kuvvetler
Komitesi (General Brooke, Amiral Pound ve Havacı General Portal) ise Manş ötesi
direkt bir harekât için koşulların henüz olgunlaşmadığını ve 1943'te böyle bir
girişimin felaket ile sonuçlanacağını ya da boşuna olacağını iddia ediyorlardı.
Geriye dönüp bakıldığında İngiliz komutanlar tarafından iddia edilen bu tahminin
doğru olduğu görülmektedir. Fakat herkes baskıların devam etmesi ve Rus Cephesinden Alman kuvvetlerinin
çekilmesi için bazı ilave girişimlerin başlatılması gerektiği konusunda
hemfikirdi. İngiliz tarafında, Birleşik
Planlama Heyeti, Sardinya'ya bir çıkarma yapılmasını savunuyordu. Fakat hem
İngiliz hem de Amerikan Silahlı Kuvvetler Komitesi, Churchill'in de tercihi
olan, Sicilya'yı tercih etmeye yatkınlardı. O nedenle bu konuda çabucak
antlaşmaya varıldı. En güçlü görüş Sicilya'nın ele geçirilmesinin Akdeniz'de
müttefik konvoylarının güvenli şekilde geçişini fiili olarak sağlayacağı ve
böylece birçok gemi sevkiyatını kurtaracağı idi. Zira 1940 ile 1942 yılları
arasında İtalya’nın elindeki güçlü donanmadan dolayı Doğu’dan gelen İngiliz
ikmal konvoylarının büyük çoğunluğu Güney Afrika'yı dolaşarak, uzun bir yolu
kat etmek zorunda kalmıştı. (Bkz. CalabriaSavaşı)
Birleşik İngiliz ve Amerikan Silahlı
Kuvvetler Komitesi 19 Ocak'ta, Sicilya Harekâtına karar verirken hedefi şu
şekilde belirlemişti:
1- Akdeniz ikmal ve lojistik hattını
daha güvenli hale getirmek;
2- Almanların Rus cephesindeki
baskısının yönünü değiştirmek;
3- İtalya üzerindeki baskıyı artırmak.
Bu harekâtın nasıl başarıya ulaşacağı
konusu ise cevapsız bırakılmıştı. Harekatın başarıya ulaşması durumunda müteakip
hedefleri belirleme girişimi ise görüş ayrılıklarını canlandırmıştı. Lakin bu
tür konularda stratejik olarak hazırlıksız yakalanmaktan kaçınmak için kararı
ertelemek incelikli bir tutumdu. Keza Sicilya
Harekâtı’nın planlamasında bir nevi aciliyet anlayışı da yoktu. Her ne
kadar Tunus'un işgalinin Nisan sonuna kadar tamamlanabileceği varsayılmakla
birlikte, Birleşik Silahlı Kuvvetler Komitesi Sicilya Çıkarması'nın hedef
tarihi olarak Temmuz'daki ay hareketinin evrelerine göre planlama yapmayı
tercih ediyordu. Bu planlama dâhilinde İngilizler, 20 Ocak 1943'te Husky Harekâtı’nın taslak planını hazırladılar.
Plana göre, sırasıyla Doğu ve Batı Akdeniz'den gelen deniz çıkarma ve işgal
birlikleri birleşerek harekâtı icra edeceklerdi. Bu harekâtı yönetecek kişi General
Eisenhower olacak; General Alexander ise Eisenhower’ın yardımcısı olması karara
bağlandı. (Birleşik Devletler'in ittifakta kıdemli ortak olarak kabul edilmesi
önemliydi, Zira İngiliz Başkomutanlığı rütbe ve tecrübe yönünden kıdemliydi ve
hala İngilizler bu seferde kuvvetlerin büyük kısmını temin edeceklerdi.)
Şubat'ın başında karargâhı Cezayir şehrinde olmak üzere özel bir planlama
heyeti kuruldu. Ancak planlama heyetindeki kuvvetler (Kara-Deniz-Hava) çok
geniş alana dağılmışlardı ve bu dağılım Hava Kuvvetlerinde sadece mekân olarak
değil, aynı zamanda düşünce olarak da fazlaydı. Bu fikir ayrılığının sonucu
olarak, Sicilya Seferi sırasındaki Hava harekâtı, Kara ve Deniz kuvvetlerinin
ihtiyaçlarıyla yakın ve iyi bir işbirliği içinde olmadı. Taslak plan
hazırlanırken sürekli değiştirildiğinden çok zaman kaybı yaşandı. Eisenhower,
Alexander ve seçilen iki Ordu Komutanı Montgomery
ve George S. Patton, müteakip
harekâta yeterli dikkat gösteremediler. Zira bu iki komutan Kuzey Afrika Seferi’nin son safhasıyla
meşguldüler. Montgomery'nin, Nisan'ın son haftalarına kadar taslak planı
inceleyecek zamanı olmadı ve daha sonra plan içinde birçok değişiklik talep
etti. Plan 3 Mayıs 1943'te yeniden
şekillendi ve 13 Mayıs 1943'te,
Alman-İtalyan Cephesi’nin Tunus şehrinde çökmesinden bir hafta sonra ve son
düşman unsurlarının teslim olduğu gün Birleşik Silahlı Kuvvetler Komitesi'nden
nihai onayı aldı. Planlamadaki bu gecikmeler Sicilya Çıkarmasının uygulamasında
bazı sorunları da beraberinde getiriyordu. Bu sorunlardan en büyüğü Sicilya’nın
işgaline öncülük edecek 10 Tümen’den sadece bir Tümen’in Kuzey Afrika Seferinin
son safhasına iştirak etmesiydi. Geri kalan tümenlerden 7 tanesi ise yeni
silahaltına alınmış askerlerden oluşuyordu. Dolayısıyla çıkarma yapacak öncü
birlikler savaş tecrübesi kısıtlı birliklerden oluşuyordu. Bunun sonucu olarak
çıkarma alanında tecrübesiz askerlerle yapılacak harekât başarısızlık riskini
de beraberinde getiriyordu.
Kuzey Afrika'daki Mihver Birliklerinin
çökmesinin hemen ardından Sicilya'ya yapılacak bir çıkarma, Adayı neredeyse
savunmasız yakalamış olacaktı. Kazablanka Konferansı'nda ve daha sonradan,
çıkarmanın Haziran'da yapılması gerektiğinde ısrar eden Churchill olmasaydı,
düşmana Sicilya Savunmasını takviye etmesi için tanınan uzun ara daha bile uzun
olabilirdi. Churchill, Birleşik Silahlı Kuvvetler Komitesi'nin desteğini
kazanmıştı. Fakat Akdeniz'deki komutanlar, 10
Temmuz'dan önce işgale hazır olamayacaklarını beyan etmişlerdi.
Planda yapılmış olan ana değişiklik,
Patton'un komutasındaki Ordunun (Batı
Görev Kuvveti) Sicilya'nın Palermo
yakınında Batı ucu yerine, şimdi çıkarma noktaları daha toplu halde bulunan
Montgomery'nin komutasındaki Ordunun çıkarma yapacağı Sicilya'nın Güneydoğusuna
çıkarma yapacaktı. Plandaki bu değişiklik düşman kuvvetlerinin takviye
birliklerini sevk etmesi için yeterli zamanı kazandıracağı göz önüne
alındığında, istila kuvvetlerinin daha iyi tertiplenmeleri gerekliliğini
geçersiz kılsa da, düşmanın şiddetli bir karşı taarruz tehlikesinin bertaraf
edilmesi açısından yerinde bir önlemdi. Fakat bu önlem başlangıçta Palermo Limanı'nı ele geçirme şansının
kaybedilmesine yol açtı. Sahillerdeki ikmalin devam ettirilmesi, sorunu çözme
kapasitesinin olduğu ortaya çıkan yeni amfibik çıkarma araçlarının tank çıkarma
gemileri ile birlikte kullanımı olmasaydı bu kaybın ciddi bir etkisi olmuş
olacaktı. Ayrıca gözden geçirilen planda ilkinde gayret edilen düşmanın
dikkatini başka tarafa çekme unsuru büyük ölçüde etkisini kaybetmişti ve o
nedenle plan bu haliyle çıkarma vuku bulduktan sonra, düşmanın dağılmış halde
bulunan ihtiyat birliklerini toplamasına ve müttefiklerin adanın dağlık merkezi
boyunca gerçekleştirdiği ilerlemesine yardımcı oldu. Şayet Patton, Kuzeybatı
kıyısındaki Palermo'nun yakınına çıkmış olsaydı; pekâlâ düşmanın takviye ya da
çekilme hattı olan Messina Boğazı'na
doğru ilerlemiş olacaktı ve bunun sayesinde Sicilya'daki bütün düşman kuvvetleri
kuşatılmış olacaktı. Fiiliyatta ise Alman Tümenlerinin kurtulmalarının
müttefiklerin müteakip harekâtları üzerinde kapsamlı sonuçları olduğu bir başka
gerçektir.
Bununla beraber harekâtta güvenli ve sağlam hareket etmeleri, müttefiklerin Avrupa'ya tekrar ilk girişlerinde ve düşman tarafından tutulan bir kıyıya karşı gerçekleştirilen ilk büyük Deniz Çıkarma Harekâtında doğal bir tercih olarak görülebilir. Sekiz Tümenle aynı anda başlayan çıkarma hücumunun on bir ay sonra Normandiya'da yapılacak olan çıkarmadan daha büyük çapta olduğunu belirtmekte yarar var. İlk ve sonraki iki gün yaklaşık 150.000 asker karaya çıktı ve nihai toplam 250.000'i İngiliz, 228.000'i Amerikalı yaklaşık 478.000 kişi çıkarmaya fiilen katıldı. İngilizlerin gerçekleştirdikleri çıkarmalar, Adanın Güneydoğu köşesindeki 65 kilometrelik kıyı şeridi boyunca idi ve Amerikalılar ise 65 kilometrelik Güney kıyı şeridine çıktılar. İngilizlerin sol kanadı ile Amerikan sağ kanadı arasındaki mesafe 30 kilometre idi.
Amiral Andrew Cunningham |
Harekâtın deniz cephesi Amiral Andrew Cunningham komutasında planlandı ve icra edildi. Harekât geceleyin çıkarma yapmayı gerektiren karmaşık bir hareket tarzını içeriyordu. Bununla birlikte çıkarma harekâtı başından sonuna kadar planlayanların ve icracıların göğüslerini kabartan bir düzgünlükte cereyan etti. Sicilya çıkarması, bir amfibik çıkarma harekâtı olarak, çok fazla dersin alındığı önceki Kasım ayında Fransız Kuzey Afrikası'ndaki, Meşale Harekâtı’ndan çok daha başarılı olarak gerçekleştirildi ve bu harekât sonrasında gerçekleştirilecek Normandiya Çıkarması için bir bakıma alıştırma görevi gördü.
Koramiral Bertram Ramsay komutasındaki İngiliz Doğu Deniz Görev Kuvveti, 795 gemiden oluşuyordu. Aynı zamanda onlarla sahil toplanma bölgesi
için ayrıca 715 çıkarma aracı
taşınıyordu. 5. ve 50. Tümenler (ve 1. Piyade Tugayı) gemilerle Akdeniz'in Doğu
ucundan Süveyş, İskenderiye ve Hayfa'dan geldiler. Bu birlikler Sicilya'nın Siraküza ve Passero Burnu Arasında doğu kıyısının Güney şeridi boyunca karaya
çıkacaklardı. 51. Tümen, Tunus'tan çıkarma araçlarıyla geldi, bir kısmı
kademeli sevkiyat için Malta'daydı; Tümen Sicilya'nın Güneydoğu köşesine çıkacaktı. Sicilya'nın hemen Batı köşesine
çıkacak olan Kanada 1. Tümeni, iki konvoy halinde Britanya'dan geldi.
Birliklerin büyük bölümünü taşıyan ikinci ve daha hızlı olan konvoy Clyde'dan, D-12'de
(çıkarmadan 12 gün önce, 28 Haziran'da) denize açıldı. Bizerte yakınlarında,
Amerikan konvoylarının hemen önünde, mayından korunan boğazdan geçti.
Koramiral Bertram Ramsay |
Koramiral Kent Hewitt'in komutasındaki Amerikan Batı Deniz Görev Kuvveti, ilaveten 1.124 çıkarma aracının taşındığı 580 gemiden oluşuyordu. Sağ kanatta Scoglitti'ye çıkacak olan 45. Piyade Tümeni Atlantik'ten iki konvoy halinde getirildi ve Oran'daki kısa bir moladan sonra Bizerte açıklarında tank çıkarma gemilerini ve küçük çıkarma araçlarını aldı. Gela'ya çıkacak olan 1. Piyade ve 2. Zırhlı Tümen, Cezayir şehri ve Oran'dan yüklendiler. Sol kanatta Licata'ya çıkacak olan 3. Piyade Tümeni, Bizerte'den gemilere bindirildi ve bu Tümenin tamamı, çıkarma gemileri ile çıkarma araçlarıyla taşındılar.
Koramiral Kent Hewitt |
Bu muazzam büyüklükteki donanmada konvoyların geçişleri ve toplanmaları, deniz ve hava himayesi altında hiçbir ciddi müdahaleye maruz kalmaksızın başarıldı. Konvoyda sadece dört gemi ve iki tank çıkarma gemisi denizaltı saldırısı sonucunda battı. Birliklerin çıkarma gemileriyle kıyıya yaklaşma manevraları sırasında kayda değer bir hava saldırısına maruz kalınmadı. Hatta çıkarma öncesi düşman uçakları o kadar uzakta tutulmuşlardı ki, konvoyların birçoğu tespit bile edilmedi. Müttefiklerin bu harekât alanında hava üstünlükleri o kadar büyüktü ki (Almanların ve İtalyanların 1.500 uçağına karşılık müttefiklerin harekâta hazır 4.000'den fazla uçağı vardı) Haziran'da düşman bombardıman uçakları Orta-Kuzey İtalya'daki üslerine geri çekilmek zorunda kalmışlardı. Sicilya'daki Havaalanları 2 Temmuz'dan bu yana o kadar şiddetli ve ısrarlı bir şekilde saldırıya uğradılar ki, çıkarma günü (D-Day) geldiğinde sadece birkaç tali iniş pisti kullanılabilir halde kalmıştı ve zarar görmeyen avcı uçaklarından birçoğu anakaraya ya da Sardinya Adası'na çekilmişlerdi (gerçi müttefiklerin iddia ettikleri 1.100 uçağa karşılık sefer boyunca imha edilen gerçek uçak sayısı 200'den fazla değildi).
Konvoylar 9 Temmuz öğleden sonra,
Malta'nın Doğu ve Batısındaki toplanma bölgelerine gelmeye başladılar ve aynı
zamanda rüzgâr, dalgaların küçük gemileri ve çıkarma gemilerini tehdit edecek
kadar şiddetlendi. Şans eseri, rüzgâr denizde endişe verici bir dalgalanma
bırakmakla birlikte hafifledi ve çıkarma araçlarının sadece küçük bir bölümü
sahillere varmakta geciktiler.
Rüzgâr en kötü şekilde, deniz çıkarma harekâtından önce gerçekleştirilen, İngiliz 1. ve Amerikan 82. Hava İndirme Tümenlerinin bir kısmı tarafından taşınan hava indirme birliklerinin atlamalarını etkiledi. Her halükarda müttefiklerin girişmiş oldukları bu tür ilk büyük dalga atlama teşebbüsleri, tecrübesizlik ve gece icra edilmesi gerekliliği nedeniyle uygulaması zor olması beklenen bir durumdu. Kuvvetli rüzgâr denizdeki ulaşım ve planör uçaklarını (birlik taşıyan) çeken uçakların hedeflerine ulaşmasındaki sorunları artırdı ve daha sonra bu olumsuz etkenler inişi taciz eden uçaksavar ateşiyle birleşti. Amerikan Paraşüt Birlikleri küçük gruplar halinde 80 kilometrelik bir alana dağıldılar. İngiliz planör birlikleri de çok dağılmışlardı ve 134 planörden 47’si denize düşmüştü. Buna rağmen istemeden geniş alana dağılan hava indirme birlikleri düşman cephesi gerisinde büyük bir panik ve kargaşanın yayılmasında yardımcı oldu. Aynı zamanda bazı küçük grupların önemli kilit köprüleri ve yol kavşaklarını ele geçirmek suretiyle daha somut olumlu tesirleri oldu.
Her şeyi göz önüne aldığımızda ani fırtınanın taarruz edenler için yarattığı sorun, savunmanın bu fırtınanın işgale imkân tanımayacağı düşüncesi nedeniyle hazırlıksız olmalarıyla fazlasıyla telafi edildi. Zira her ne kadar öğleden sonra beş konvoyun Malta'dan kuzey istikametinde ilerledikleri tespit edilmekle ve karanlıktan evvel bir dizi raporlar alınmakla birlikte, ya üst komutanlıktan gönderilen uyarılar alt karargâhlara ulaşmadı ya da bu uyarılar ana karargâha önemsiz gösterildi. Bu durumdan ötürü İhtiyatta bulunan Alman birlikleri ilk rapordan 1 saat sonra alarma geçirildi. Kıyıda bulunan tahkim edilmiş siperlerde bulunan İtalyanlara herhangi bir uyarı gelmediği için düşmanın yaklaştığından haberdar olamadılar ve sakin bir geceyi garantiye aldıkları varsayımıyla dinlenmeyi seçtiler. Bu konuyla ilgili Amiral Cunnigham ilerleyen dönemde verdiği demeçlerden birisinde: olumsuz koşullardan ve düşman saldırı beklentisinden dolayı "birçok gecedir" teyakkuzda bulunan yorgun İtalyanların yataklarında "ne olursa olsun bu gece gelemezler diye söylenip dönüp uyumalarına yol açtı." şeklinde yerinde bir tespitte bulundu ve İtalyanlar için "ne var ki geldiler." Diyerek İtalyanların gözünden yaptıkları sürpriz saldırıyı anlattı.
Fakat İtalyanların yorgunlukları fiziki
olmaktan öteydi. Birçoğu savaştan bıkmıştı ve ordu mensupları arasında artık Mussolini'nin
savaşçı coşkusunu paylaşan çok kişi yoktu. Ayrıca kıyı savunma birlikleri
çoğunlukla Sicilyalıydı. Bu seçimin ardındaki fikir, Sicilyalıların kendi
vatanlarını savunurlarken savaşçı ünlerine daha yaraşır bir eğilimde olacakları
yönündeydi. Fakat bu varsayım, Sicilyalıların Almanlardan uzun süredir bariz
bir şekilde hoşlanmadıklarını ya da onların uygulamada, ne kadar şiddetli
çarpışırlarsa, o kadar az yurtları kalacağının farkına varmış olmalarını hesaba
katmadı.
10 Temmuz 1943 Günü Operasyonun Durumu |
10 Temmuz 1943 gün ağardığında Sicilyalıların karşı koymadaki isteksizlikleri daha da derinleşti. Sicilyalılar, denizi ufka kadar dolduran muazzam gemi dizilerini ve ilk saatlerde kıyıya çıkmış olan hücum dalgalarını destekleyen takviye birliklerinin dolu olduğu çıkarma araçlarının kesintisiz devam eden ilerlemelerini görebiliyorlardı. Sahildeki savunmalar çok çabuk etkisiz hale getirildiler ve hücum birliklerinin birçoğunun deniz tutmasından çektiği ıstırap, sahile çıktıklarında düşman ateşi sonucu verdirdikleri zayiatın hafifliğiyle yeterli bir şekilde dengelendi. Çıkarmanın ilk safhası General Alexander'ın iki cümlesiyle özetlenebilir:
"Muharebe kabiliyetleri hiçbir zaman yüksek olmayan İtalyan kıyı Tümenleri
neredeyse tek bir kurşun atmadan dağıldılar ve Sahra Tümenleri de müttefiklerle
karşılaştıklarında rüzgârın samanı savurduğu gibi savruldular. Kitleler halinde
teslim olmalarına çok sık rastlanıyordu."
Böylece, ilk günden itibaren, neredeyse
savunmanın bütün yükü, daha sonradan 2 tümenle daha takviye edilen iki toplama Alman
Tümeni’nin omuzlarındaydı.
İstila ordularının kıyıda sıkıca tutunmalarından önceki kritik dönemde düşman tarafından gerçekleştirilen tehlikeli bir karşı taarruz olmuştu. Bu karşı taarruz, Amerikan 1. Piyade Tümeni'nin çıkarma yaptığı Gela Düzlüğüne bakan dağ silsilesindeki kıyıdan 30 kilometre mesafede, Caltagirone civarında görevlendirilen Hermann Göring Tümeni ile yeni 56 tonluk bir Tiger tank müfrezesiyle birlikte icra edilmişti. Şans eseri, bu taarruz ikinci güne kadar gerçekleştirilmemişti. Küçük bir grup eski model İtalyan hafif tankı ilk sabah küçük, cesur bir karşı hücumda bulundu ve aslında, püskürtülmeden evvel Gela Kasabasına kadar girdiler. Fakat yoldaki asıl Alman kolu gecikti ve ertesi sabaha dek muharebe alanında yetişemedi. O zaman bile şiddetli dalga ve sahillerdeki yığılma nedeniyle boşaltmalarda meydana gelen sorunlarından dolayı sadece birkaç Amerikan tankı karaya çıkmıştı. Ayrıca, kıyıda tanksavar ve topçu silahı sıkıntısı vardı. Alman tank görev grupları yamaçların aşağısında birleşecek şekilde düzlüklerden ilerlemeye başladılar. Böylelikle Amerikan ileri karakollarını bertaraf ettiler ve sahillerle sınır teşkil eden kumluk araziye ulaştılar. Bu saatlerde sanki müttefik çıkarma birlikleri güvenli bir cep oluşturamadan denize dökülecekler gibi görünüyordu. Ne var ki çok isabetli deniz topçu ateşi taarruzun tam zamanında bertaraf edilmesine Alman birliklerinin dağılmasına yardımcı oldu. 45. Tümen'in sol kanadında, bir Tiger tank bölüğü ile birlikte başka bir Alman kolunun tehdit edici bir taarruzu da aynı şekilde durduruldu.
Hermann Göring Tümenine Bağlı Birliklerin Sicilya içerisinde İntikal Sırasında Çekilmiş Fotoğrafı |
Ertesi gün, 15. Mekanize Piyade Tümeni'nin iki muharebe grubu, Sicilya'nın Batısından hızlı bir ilerleyiş ile Amerikan cephesine ulaştı. Ancak Herman Göring Tümeni o zamana kadar, bulunduğu bölgeye doğru genişleyen ilerlemeyi önlemek için İngiliz bölgesine çekilme fırsatını bulmuştu. Bu ilerleme o vakit çok tehditkâr gözüküyordu. Çünkü bu ilerleme zaten Doğu kıyısının ortasında bulunan Catania liman kentine yakındı. Hâlbuki oluşturulmuş olan üç Amerikan kıyı cebi hala derinlikten yoksundu ve henüz birbirleriyle irtibat kurmamışlardı.
İngiliz çıkarmaları Amerikalılara göre
daha az direnişle karşılaştı. Bu arada İngilizlerin rahat ilerlemesine herhangi
bir erken karşı taarruzun olmaması da yardımcı olmuştu. Her ne kadar İngilizlerin
çıkarma ile boşaltma faaliyetlerinde sorunlar ve gecikmeler olsa da, genel
olarak bu faaliyetler alan olarak daha geniş olan batı sahillerine göre oldukça
rahat gerçekleştirildi. İlk günden sonra Alman/İtalyan hava baskınları sıklaştı.
Fakat hava koruma şemsiyesi iyi olduğu için gemi kayıpları çok az oldu.
Aslında, Amiral Cunningham'ın işaret ettiği gibi, Akdeniz'deki savaşın ilk
yıllarını görmüş olanlar için, savaş;
"Düşman kıyılarında bulunan donanmaların, bu kadar şiddetli hava
saldırılarına maruz kalmalarına rağmen taarruzları bu kadar hafif hasarlarla
atlatmaları mucizevi bir şeydi."
Bu dokunulmazlığın derecesi amfibi
işgal harekâtının başarısında kilit bir unsurdu. Fakat çıkarmanın müteakip
safhadaki ilerlemesi farklı taktikteki hava saldırılarınca engellenmeye devam
edecekti.
İngiliz kuvvetleri ilk üç günde adanın bütün Güneydoğu kısmını temizlemişlerdi. Ondan sonra Montgomery, Lentini bölgesinden Catania Ovası'na girmek için büyük bir harekâta karar verdi ve 13 Temmuz 1943 gecesi taarruz emri verdi. Kilit sorun Catania kentinin birkaç kilometre güneyindeki Simeto Nehri üzerindeki Primasole Köprüsü'nü ele geçirmekti. Köprüyü ele geçirmek için Paraşüt Tugayı kullanıldı. Harekât kapsamında Paraşüt Tugayı’nın yaklaşık yarısı doğru yere indirilebilmişti. Buna rağmen birlikler eksik mevcudiyetine rağmen köprüyü zarar görmeden emniyete almayı başardı.
Harekâtın sonraki safhası, Alman Hava
İndirme birliklerinin meydana getirdiği 11.
Hava Kolordusu komutanı General Student'in açıklamalarında özetlenmektedir.
Student'in iki tümeni, Hitler'in beklediği gibi müttefikler Sardinya'ya çıkarma
yaptıkları takdirde, orada uçmaya hazır vaziyette Hitler tarafından Fransa'nın
Güneyine konuşlandırılmıştı. Fakat hava indirme birlikleri Student'in vakasının
gösterdiği gibi, farklı durumları karşılamak için kolaylıkla kaydırılan çok
esnek bir stratejik ihtiyatı teşkil ediyordu:
"Müttefikler 10 Temmuz'da Sicilya'ya çıktıklarında, derhal her iki
tümenimle ani bir hava indirme birliği karşı taarruzu önerdim. Ne var ki Hitler,
bunu reddetti. Özellikle Alfred Jodl
buna karşıydı. O nedenle 1. Paraşüt Tümeni ilk başta sadece Güney Fransa'dan
İtalya'ya, birliklerin bir kısmı Roma'ya
ve bir kısmı Napoli'ye gitti, 2.
Paraşüt Tümeni Nimes'te benimle
kaldı. Bununla beraber, 1. Paraşüt Tümeni çok geçmeden Sicilya'ya, İtalyan birlikleri kitleler halinde dağılmaya
başladıklarında, oradaki yetersiz Alman birliklerini takviye etmesi için
gönderildi. Bu Tüme’nin bir kısmı birbiri ardına gruplar halinde havadan
nakledildiler ve Catania'nın güneyinde
doğu bölgedeki cephemizin gerisine atıldılar. Ben onların, müttefik cephesinin
gerisine atılmalarını istemiştim. İlk grup cephemizin yaklaşık 3 kilometre
gerisine indirildiler ve tuhaf bir tesadüf eseri, Simeto Nehri'nin üzerindeki köprüyü açmak için bizim cephenin
gerisine atlayan İngiliz paraşüt birlikleriyle neredeyse aynı anda yere
indiler. Bizim hava indirme birlikleri bu İngiliz paraşüt birliklerinin
üstesinden geldiler ve köprüyü İngilizlerin elinden kurtardılar. Bu olaylar 14 Temmuz 1943'de cereyan etti."
General Student komutasındaki 11. Hava Kolordusu’nun
ele geçirdiği köprüyü daha fazla elinde tutma imkânı yoktu. Çünkü Ana İngiliz kuvvetleri
köprüyü yeniden ele geçirmek için harekete geçmiş ve üç günlük çok şiddetli
muharebelerden sonra köprüyü tekrar ele geçirmeyi ve Catania Ovası'na uzanan yolu tekrar açmayı başarmışlardı. Fakat İngilizlerin
Kuzeye ilerleme çabaları, İtalya’nın ucuna yakın bulunan, Sicilya'nın Kuzeydoğu
köşesine 100 kilometre mesafedeki Messina
şehrine uzanan direk doğu kıyı yolunu himaye etmek için şimdi toplanmakta olan Alman
ihtiyat birliklerinin giderek artan direnişleri sonucunda önlendi.
Bu durum Sicilya'nın düşmandan çabuk temizlenmesi umudunu kırdı. Dolayısıyla Montgomery'yi düşmanın seyyar birliklerinin doğu yönündeki geri çekilmesini takip edemeyecek kadar gecikmiş olmakla birlikte, Adanın Kuzey kıyılarına ulaşan ve 22 Temmuz 1943’de Palermo'yu işgal eden 7. Ordu'nun Doğu istikametteki ilerlemesine yol açtı ve bundan dolayı dağlık iç bölgelerden daha dolambaçlı bir ileri harekât ve Etna Dağı etrafından dolaşmak için 8 Ordu'nun sıklet merkezini Batıya kaydırmaya mecbur bıraktı. Yeni plan, General Patton komutasındaki ordunun rolünü önemli bir şekilde değiştirdi. 8 Ordu'nun Messina için planlanan kat’i taarruzunda kanat koruma ve düşmanın yığınağından dikkatini başka tarafa çekme olarak belirlenen General Patton komutasındaki birliklerin hareket tarzı, taarruza dönüştü.
1 Ağustos'ta başlaması planlanan bu yeni taarruz için Afrika'dan 2 yeni Piyade Tümeni getirildi (Amerikan 9. Ve İngiliz 78. Tümenler) Bu tümenlerin adaya çıkması ile Adada bulunan müttefik birlikleri toplamı 12 Tümen’e yükselmiş oldu. Bu arada Almanlar, General Hube komutasındaki 14. Panzer Kolordusu ve 29. Mekanize Piyade Tümeni tarafından cepheyi takviye etmişti. General Hans-Valentin Hube'un görevi, Mussolini'nin 25 Temmuz 1943’de devrilmesinden hemen sonra, İtalyan 6. Ordu komutanı General Guzzoni ve Kesselring tarafından göreve getirilmişti. General Hube’un bundan sonraki dönemdeki görevi, Sicilya adasının savunmasını idame ettirmek olmayacak, lakin sırf oyalama muharebesi yapmak ve mihver kuvvetlerin tahliyesini himaye etmek olacaktı.
General Hans-Valentin Hube |
General Hube’un bu görevi icra ederken belirli avantajları vardı. Bu avantajlardan en önemlisi Sicilya adasının hem üçgen dağlık arazi şekli hem engebeli Kuzeydoğu bölgesinin böyle bir oyalama muharebesini kolaylaştırmasıydı. Çünkü coğrafyanın ve arazinin yapısından ötürü savunmacıların attığı her geri adım cepheyi daraltıyor ve bunun sonucu olarak cepheyi savunmak için daha az birliğe ihtiyaç duyuluyordu. Buna karşılık saldıran taraf olan müttefik orduları cephenin daralması ve coğrafi olumsuzluklardan dolayı birliklerini tertipleme ve saldırı konusunda ciddi sıkıntılar çekmeye başlamıştı. Bu sıkışıklığa ve açmazı ortadan kaldırarak ilerlemeyi hızlandırmak için General Patton, 3 küçük amfibik çıkarma girişiminde bulundu:
İlk çıkarma 7/8 ağustos 1943 gecesi Santa Agata'ya, ikinci çıkarma 10/11 Ağustos 1943 gecesi Brolo'ya ve üçüncü ve son çıkarma ise 15/16 Ağustos 1943 gecesi Spadafora’ya gerçekleştirildi. Ne var ki bu çıkarmalar miğfer devletlerin erken önlem almalarından dolayı başarısız oldu. General Montgomery, 15/16 ağustos 1943 gecesi küçük çapta bir başka çıkarma denedi. Fakat o zamana kadar düşman artçıları çıkarma bölgesinin Kuzeyine çekilmiş ve düşman birliklerinin çoğunluğu çoktan Messina Boğazı'nı geçerek anakaraya (İtalya) ulaşmıştı. Bu çıkarmalardan anlaşılacağı üzere düşman kuvvetlerini imha etmek veya teslim almak için yapılan tüm girişimler için geç kalınmıştı.
Müttefikler miğfer devlet birliklerini
kıskaca alarak yok etmek için uğraşırken Alman ve İtalyan birliklerinin ana kısmı
Messina Boğazı'ndan altı gün ve yedi gece zarfında ciddi herhangi bir
takibe ya da müttefik hava ve deniz kuvvetlerinin saldırısına maruz kalmadan başarılı
bir organizasyonla geri çekilmeyi başarmıştı. Geri çekilen birlikler içerisinde
yaklaşık 40.000 Alman askeri ve 60.000'i aşkın İtalyan bulunuyordu. Her
ne kadar İtalyanlar arkalarında yaklaşık 200
araç dışında her şeyi bıraktıysa da, Almanlar yaklaşık 10.000 aracın yanı sıra 47
tank, 94 top ve 17.000 ton ikmal maddesi ve teçhizatı İtalyan anakarasına kaçırmayı
başarmıştı. Miğfer Devletlerinin geri çekilmesinden sonra tarihler 17 Ağustos’u
gösterdiğinde, yaklaşık saat 06:30'da
Amerikan öncü birliklerine bağlı askerler Messina'ya
girdi ve çok geçmeden İngiliz öncüleri de şehre girmeye başladı. Bu iki
birliğin askerleri karşılaşınca birbirlerine, "Turistler neredeydiniz?"
diyerek sevinç çığlıklarıyla selamladılar.
İyi planlanan bu "kaçış harekâtının" başarısı, o gün Başbakana seferin tamamlanmasını bildirirken General Alexander'ı oldukça yanılttığı şu sözlerinde anlaşılabilir:
"17 Ağustos 1943 sabah saat 10:00 itibarıyla son Alman askeri Sicilya'dan atıldı. Yorgun ve
bitkin birkaç birlik anakaraya kaçabilmiş olmakla birlikte 10 Temmuz'da adadaki
bütün İtalyan kuvvetlerinin imha edilmiş oldukları kabul edilebilir."
Şimdiye kadar kayıtlardan tahmin
edilebildiği kadarıyla, Sicilya'daki Alman birliklerinin miktarı 60.000'in biraz üzerindeydi ve İtalyan birlikleri
ise 195.000 kişiydi. (Alexander'ın o
zaman için tahmini 90.000 Alman ve 315.000 İtalyan idi.) Alman askerlerinden
5.500'ü ele geçirilmiş, 13.500 yaralı ise geri çekilmeden evvel
İtalya'ya tahliye edilmişti. Böylelikle, öldürülenlerin sayısı birkaç binden
fazla olamazdı. (İngilizlerin tahmini ise 24.000
ölüydü). İngiliz kayıpları 2.721
ölü, 2.183 kayıp ve 7.939 yaralı olmak üzere toplam 12.843 idi. Amerikan kayıpları 2.811 ölü, 686 kayıp ve 6.471
yaralı olmak üzere toplam 9.968 idi.
Böylece müttefiklerin toplam kaybı yaklaşık 22.800 idi. Miğfer Devletlerin kayıplar, işgal sırasında Mussolini'nin
iktidardan indirilmesi ve İtalya'nın teslim olmasına neden olan büyük siyasi ve
stratejik sonuçları açısından ağır bedeller içermiyordu. Şayet müttefikler
amfibik çıkarma harekâtlarını daha erken ve büyük sayılarda gerçekleştirmiş olsalardı;
tam anlamıyla bir kuşatma harekâtı gerçekleştirmiş olacaklar ve bunun sonucunda
önlerindeki güzergâhı temizlemiş olacaklardı. Böyle bir harekât neticesinde, Alman
esir miktarı daha fazla olabilirdi. Bu, Amiral Cunningham'ın görüşüydü ve bu
görüşünü çıkarmanın ilk günleri sonrasında mesajında açıkça dile getirmişti.
Müttefiklerin elinde bu çıkarma harekâtını
gerçekleştirecek imkânlarda vardı. Özellikle 8. Ordu'nun amfibik çıkarma harekâtı düzenlemek için hem teçhizat
hem de eğitimli asker bakımından fazlasıyla böyle bir imkânı vardı; fakat 8. Ordu’nun
imkânlarından yararlanılması belki de hiç düşünülmedi. Küçük piyade çıkarma
gemileri bu amaç için hazır tutuldular ve çıkarma gemileri göreve hazırdı. Paha
biçilmez deniz gücünden ve manevra esnekliğinden yararlanmamanın kuşkusuz sağlam
askeri gerekçeleri vardı. Ne var ki düşmanı illa tedirgin etmesi muhakkak küçük
kanat hareketleriyle bile gelecekteki vakalarda zaman ve bedeli ağır
muharebeden kaçınabilip kaçınılamayacağı düşünmeye değerdi.
Müttefik Yüksek Komutanlığı'nın, Alman birliklerinin
Messina Boğazı'ndan geri çekilmelerini engellemek için Sicilya'dan çekilen
kuvvetlerinin arkasında, İtalya'nın uç kısmındaki Calabria'ya çıkarma yapmayı denememiş olması Kesselring'i rahatlamıştı.
Çünkü bu çıkarmayı engelleyebilecek mevcut hiçbir kuvveti olmadığından bütün Sicilya Seferi boyunca böyle bir
çıkarmayı endişeyle beklemekteydi. Kesselring'e göre
"Calabria'ya yapılacak tali bir taarruz, Sicilya Çıkarması'nı ezici bir müttefik zaferine dönüştürmüş olacaktı." Kesselring'in elinde Sicilya Seferi sona erene ve orada muharebelere iştirak eden 4 Alman Tümeni başarılı bir şekilde kaçana kadar, İtalya'nın bütün güneyini savunacak sadece 2 tümen vardı.
0 Yorumlar